Amasya, Türkiye’nin en köklü ve büyüleyici şehirlerinden biridir. Bu tarihi şehir, sadece doğal güzellikleri ve eşsiz manzaralarıyla değil, aynı zamanda zengin tarihi ve kültürel mirasıyla da ünlüdür. Bu yazıda, Amasya’nın tarihini, kültürünü, gezip görülecek yerlerini ve bu eşsiz şehrin “Aşıklar Diyarı” ve “Şehzadeler Şehri” olarak anılmasının nedenlerini detaylı bir şekilde ele alacağız.
Amasya’nın Tarihi
Amasya, tarih boyunca birçok medeniyete ev sahipliği yapmış zengin bir geçmişe sahiptir. Şehrin tarihi Hititler dönemine kadar uzanır ve Seloukoslar döneminde önemli bir konuma sahiptir. M.Ö. 281 yılında kurulan Pontus Krallığı’na başkentlik yapmış, M.Ö. 70 yılında Roma topraklarına katılmıştır. 3. yüzyılda önemli bir dini merkeze dönüşen Amasya, 4. yüzyılda Doğu Roma İmparatorluğu’na dahil olmuştur.
1071’de Malazgirt Meydan Muharebesi’nden sonra Türklerin egemenliğine geçen Amasya, Danişmendliler ve Anadolu Selçuklu Devleti’nin hakimiyetine girmiş, 1393 yılında Osmanlı İmparatorluğu’na katılmıştır. Osmanlı döneminde, birçok padişah Amasya’da dünyaya gelmiş ve şehzadelik yapmıştır. Bu dönemde Amasya, Rum Eyaleti’nin merkez şehri konumunda olup, stratejik öneme sahip bir şehir haline gelmiştir.
19 Mayıs 1919’da Mustafa Kemal Atatürk’ün Amasya’ya gelişiyle Millî Mücadele’nin ilk adımları atılmış ve Amasya Genelgesi ile “Milletin İstiklâlini Yine Milletin Azim ve Kararı Kurtaracaktır” denilerek, Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluşunda ilk önemli adım atılmıştır. Bu tarihi olaylar, Amasya’nın Türkiye tarihi için ne kadar önemli olduğunu göstermektedir.
Amasya Tamimi’nin Önemi
Amasya Tamimi, Türk Milli Mücadelesi’nin en kritik belgelerinden biridir ve 22 Haziran 1919’da yayımlanmıştır. Bu belge, Mustafa Kemal Atatürk ve silah arkadaşlarının Milli Mücadele’nin yönünü belirlemek ve Türkiye’nin bağımsızlığını savunmak için hazırladıkları stratejik bir planı içerir.
Mustafa Kemal Paşa, Amasya’da “Bir nokta-i istinad bulsam kuvay-i işgaliyeyi allak bullak ederim,” diyerek, Amasya’yı Milli Mücadele’nin merkezi olarak görmüştür. 18 Haziran 1919’da, Albay Cafer Tayyar Bey’e gönderdiği şifreli telgrafla yeni stratejisini açıklamış ve Anadolu halkının milli bağımsızlık için birleştiğini vurgulamıştır.
Amasya Tamimi, Türkiye’nin bağımsızlık mücadelesinin ilk adımını temsil eder ve Mustafa Kemal Paşa’nın liderliğinde, Türk milletinin kendi kaderini tayin etme iradesini gösterir. Bu belge, Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluşuna giden yolda önemli bir adımdır ve Türk tarihindeki stratejik bir dönüm noktası olarak kabul edilir. Tamim, vatanın bütünlüğünü ve milletin bağımsızlığını koruma çağrısı yaparak, Anadolu’nun çeşitli bölgelerinden delegelerin bir araya gelerek durumu değerlendirmelerini ve milli bir kongre toplanmasını önerir. Bu kongre, Milli Mücadele’nin planlarını ve hedeflerini belirleyen önemli bir adımdır.
Özetle, Amasya Tamimi, Mustafa Kemal Paşa’nın Padişah’tan aldığı yetkinin yerini alacak yeni ve meşru bir destek arayışından doğmuş, Milli Mücadele’nin öncülüğünü yapma yolunda milletten yetki almak anlamına gelmiştir. Bu, Türkiye’nin modern tarihindeki en kritik anlardan biri olarak kabul edilir.
Aşıklar Diyarı: Ferhat ile Şirin Efsanesi
Amasya, “Aşıklar Diyarı” olarak anılmasının nedeni, Ferhat ile Şirin efsanesine ev sahipliği yapmasıdır. Ferhat, Amasya Sultanı Mehmene Banu’nun kız kardeşi Şirin’e aşık olan yetenekli bir nakkaştır. Ferhat, Şirin’i kazanmak için Elma Dağı’ndan Amasya’ya su getirmek zorunda bırakılır. Bu görevi yerine getirirken, Şirin’in öldüğü yalanını duyunca kendini kayalıklardan aşağı atar ve ölür. Şirin de onu takip ederek yaşamına son verir. Bu trajik aşk hikayesi, şehrin romantik ve hüzünlü atmosferini pekiştirmektedir.
Şehzadeler Şehri
Amasya, Osmanlı İmparatorluğu döneminde şehzadelerin eğitim aldığı ve yönetim tecrübesi kazandığı bir merkez olarak bilinir. Şehir, Osmanlı şehzadelerinin ilk eğitimlerini aldıkları, devlet yönetimini öğrendikleri yer olması dolayısıyla “Şehzadeler Şehri” olarak anılmaktadır. Bu tarihi bağlam, Amasya’nın Osmanlı tarihindeki önemini vurgular.
Amasya’daki Şehzadeler Müzesi, şehzadelerin yaşamlarına ve Amasya’daki etkilerine ışık tutar. Müzede, Amasya’da valilik yapan şehzadelerin balmumu heykelleri sergilenmekte, bu da ziyaretçilere şehrin Osmanlı tarihindeki rolünü daha iyi anlama fırsatı sunar.
Amasya’nın Yeşilırmak kıyısındaki Şehzadeler yolu, Osmanlı döneminde Amasya’ya eğitim için gönderilen şehzadelerin büstlerine ev sahipliği yapar. Bu büstler, şehrin tarihi dokusuna ve kültürel mirasına katkıda bulunur.
Bu iki önemli unvan, Amasya’nın zengin tarihi ve kültürel dokusunu yansıtarak, şehri sadece Türkiye’de değil, dünya çapında da önemli bir yer haline getirmiştir.
Kültür ve Sosyal Hayat
Amasya, geleneksel Türk evleri, el sanatları ve lezzetli mutfağı ile zengin bir kültürel mirasa sahiptir. Amasya mutfağı, özellikle elması ve yöresel yemekleri ile tanınır. Ayrıca, şehirde düzenlenen festivaller ve etkinlikler, Amasya’nın kültürel hayatını canlı tutmaktadır.
Seyahat Edilecek Yerler
- Amasya Kalesi: Şehrin simgesi olan kale, muhteşem manzarası ve tarihi dokusuyla ziyaretçilerini büyüler.
- Yalıboyu Evleri: Amasya’nın tarihi dokusunu yansıtan bu evler, Yeşilırmak Nehri’nin kenarında yer alır ve görsel bir şölen sunar.
- Kral Kaya Mezarları: Pontus krallarına ait olan bu mezarlar, şehrin tarihi zenginliğini gözler önüne serer.
- Amasya Müzesi: Bölgenin arkeolojik ve etnografik eserlerini barındıran müze, ziyaretçilere tarihi bir yolculuk sunar.
Sonuç
Amasya, tarihi, kültürü ve doğal güzellikleriyle Türkiye’nin görülmesi gereken şehirlerinden biridir. Hem tarih meraklılarına hem de doğa ve kültür tutkunlarına hitap eden bu eşsiz şehir, ziyaretçilerine unutulmaz anlar yaşatmayı vaat eder.
Bu makale, Amasya’nın tarihini, kültürünü ve seyahat edilecek yerlerini detaylı bir şekilde anlatmakta ve şehrin “Aşıklar Diyarı” ve “Şehzadeler Şehri” olarak anılmasının nedenlerini ortaya koymaktadır. Amasya’yı ziyaret etmek, bu tarihi ve kültürel zenginliği bizzat deneyimlemek anlamına gelir.
Merhaba değerli okuyucularımız,
Yazılarımızı beğendiyseniz, daha fazlası için YouTube kanalımız Bilgi Atlası’na da göz atmanızı öneriyoruz. Tarih, kültür, belgesel, terapi müzikleri ve büyüleyici görsellerle dolu kanalımızda, bilginin keyifli dünyasına adım atacaksınız. Aradığınız derinlikli içerikler ve rahatlatıcı müziklerle zenginleştirilmiş görseller, sizi farklı bir deneyime davet ediyor. Bilgi Atlası‘nda, her zaman yeni bir şeyler keşfedeceksiniz. Kanalımızı ziyaret etmek için [Bilgi Atlası YouTube Kanalı]
Keşfetmeye hazır mısınız?
çok geçtim hocam buradan askerken